MAKALELER / TOPRAK ÇEŞİTLERİ - Tarım ve organik gübreler ansiklopedisi
Kum, toz ve kilin karışması ile meydana gelen ince-toprak bu karışımın tane çapı durumuna göre isimlendirilir. Kumun hakim ol*duğu topraklar kumlu toprak, tozun hakim olduğu topraklar tozlu top*rak, kilin haklim olduğu topraklar killi toprak, kum, toz ve kilin belirli oranlarda bulunduğu topraklar balçık (kumlu balçık, tozlu balçık, balçık, killi balçık, ağır balçık gibi) toprakları olarak tanınırlar. Bu toprak tür*lerinin adı ile belirli fiziksel ve kimyasal özellikleri de birlikte ifade edil*miş ve anlaşılmış olur.
Toprak türünü tayin için toprak türleri üçgeni kullanılmaktadır.
Toprak türlerinin arazideki tayininin el muayenesi ile yapılması ge*rekmektedir. El muayenesiile toprak türünün tayini oldukça kaba bir işlemdir. Bu nedenle fazla ayrıntıya gidilmeden kum, balçıklı kum, kum*lu balçık, balçık, ağır balçık (killi balçık ve balçıklı kil) ve kil türündeki topraklar belirlenir.
http://www.youtube.com/watch?v=Rz3_yA_k8xg
Kum toprağı: Tanecikler bağlı değil, kuru iken parmaklar arasından kolayca akar bağsız bir yığın halinde görülür. Islak halde iken gıcırtı yapar; şekil veri*lemez; ele ve herhangi bir cisme yapışıp bulaşmaz.
Balçıklı kum: Tanecikler kuru halde iken bağlı, yani toprak kırıntı halinde, fakat parmaklar arasında ezilince kırıntılar kolayca toza döner, ve parmaklar arasından akıp gider. Nemlendirilince avuçlar arasında yuvarlanırsa kurşun ka*lem kalınlığında çubuklar meydana gelmeden dağılır.
Kıımlu balçık: Toprak kuru halde iken kırıntılı yapıdadır; parmaklar arasında kuvvetlice ezilirse ince kırıntı şeklinde (toz değil) dağılır. Nemlendirilince kur*şun kalem kalınlığında çubuklar yapabilir; bu çubuklar dayanıklı değildir; ku*ruduklarında dağılırlar. Fakat kum taneleri halen hissedilir; işaret ve baş par*maklar arasında ezilirse kum gıcırtısı duyulur.
Balçık: Kum içeriği ancak kulağa yakın götürülerek parmaklar arasında ezilince duyulacak gıcırtıdan anlaşılır. Nemlendirildikten sonra işaret ve baş parmaklar arasında ezilince mat ve pürtüklü bir yüzey meydana gelir. Avuçlar arasında yuvarlanırsa kaytan kalınlığına kadar incelebilen çubuklar elde edilir.
Ağır balçık (killi balçık): Kum içeriği ancak toprağın dişler arasına alın*masında duyulacak gıcırtı ile anlaşılır. Nemlendirilip parmaklar arasında ezi*lince parlak ve pürtüksüz bir yüzey meydana gelir; parmaklara iyice yapışır. Şekil verilebilir.
Kil toprağı: Nemlendirilip parmaklar arasında ezilince cilalı bir yüzey mey*dana gelir. Dişler arasında dahi belirgin bir kum gıcırtısı duyulmaz. Şekil veri*lebilir. İplik inceliğine kadar çubuklar yapılabilir ve bunlar halka haline getiri*lince kırılmaz. Fazla yapışkandır. Nemlendirildiğinde ele ve herhangi bir cisme yağlı hissi verecek şekilde yapışır .
KUM TOPRAKLARI VE KUMLU TOPRAKLAR
Kum toprakları ve kumlu topraklarda tane çapları 0.02 mm' den bü*yük! olan bölüm hakimdir. Bu iri tane çapları arasında kalan iri çaplı boşluklar (gözenekler) nedeni ile kum toprakları süzek (suyu tutama*yan) , iyi havalanabilen ve çabuk ısınan topraklardır. Kuraklığın hakim olduğu mıntıkalarda veya mevsimlerde kum toprakları kurudur (Taban* suyu etkisi altında değillerse). Kilin bulunmayışı veya az bulunuşu kum topraklarında bitki besin maddelerinin de az tutulmasına sebep Bu nedenle kum toprakları genellikle fakir topraklardır. Kumla*rın mineralojik yapısına ve organik madde miktarına bağlı olarak ve*rimli kum topraklarının verim derecesi .yükselir. Kum topraklarının özel*likleri organik madde ile iyileştirilebilir. Kimyasal gübreleri tutamadık*ları için gübrelemenin etkisi kalıcı değildir. Bazı yerlerde kum toprak*Iarına bir miktar kil karıştırmak uygun olur.
BALÇIK TOPRAKLARI
Kum ile kilin ve bir miktar da tozun karışması ile balçık toprakları meydana gelir. Kumun hakim olduğu balçıklar kumlu balçık, tozun ha*kim olduğu balçıklar tozlu balçık, kilin hakim olduğu balçıklar killi balçık (ağır balçık) adını alır. Eğer bu üç tane çapı sınıfı arasında dengeli bir karışım oranı varsa toprak balçık olarak isimlendirilir. Balçık toprakları iri, orta ve ince gözeneklere sahip, aşırı süzek olmayan fakat aşırı su tut*mayan topraklardır. Bu nedenle bitkiler tarafından faydalanılabilir su tutma kapasiteleri yüksek, havalanmaları yeterlidir. Kumlu topraklardan geç, kil topraklarından erken ısınırlar. Kil bölümünden dolayı bitkiler için yeterli besin maddelerinin tutulması da mümkündür Balçık topraklarının verim gücü yüksektir. Kimyasal gübrelerin de etkisi yeter*li ve belirli bir süre için devamlıdır.
KİL TOPRAKLAR
Kil bölümünün (0< 0.002 mm) hakim olduğu topraklardır. İnce çaplı kil tanecikleri arasında kalan küçük gözeneklerde suyun ve hava*nın hareketi güçleşmiştir. Bu nedenle kil toprakları sıkı, ıslandıkları va*kit havalanmaları çok güç, ısınmaları da o derece geç olan topraklardır. Genellikle süzek değillerdir. Kilin yüksek miktarda bu*lunuşu kil topraklarının bitki besin maddelerince zenginliğini ve gübre*lemelerin etkisinin kalıcılığını sağlar. Buna karşılık kök gelişimi için fi*ziksel özellikler pek elverişli sayılmaz veya bazı şartlarda yetersiz dahi kalabilir). Bu topraklara organik madde karış*tırılarak toprağın özellikleri iyileştirilebilir.
Toprağın iç yapısı (Bünyesi = Strüktürü)
Toprağın katı kısmı serbest tanecikler veya ,birbirine yapışmış par*çacıklar durumunda bulunur. Katı taneciklerin veya parçacıkların top*rağın özelliklerine ve toprak horizonlarına bağlı bir düzenlenme şekli var*dır. Toprağın bu iç düzenine toprağın iç yapısı (toprağın bünyesi veya toprağın strüktürü) denir.
Toprağın İç Yapı Elemanları :
Toprağın iç yapısını oluşturan tanecikler ve parçacıklar şekillerine göre gruplandırılıp,çaplarına göre sınıflandırılırlar. İç yapı elemanları*nın şekilleri ve çapları toprağın önemli 'birçok özelliğinin anlaşılmasını ve yorumlanmasını sağlar. '
Toprak tanecikleri eğer bir yapıştırıcı madde tarafından bir araya getirilmemişse bu duruma tek tane yapısı denir. Tek tane yapısı kum ve ' killerde görülür. Kum tanecikleri birbirine yapışmadan serbest tek tane yapısını oluştururlar. Kil tanecikleri ise çok küçük oldukları için birbir*lerine yapışarak bağlı - masif yapıyı oluştururlar.
Toprak taneciklerinin yapıştırıcı bir madde (kil, organik kolloidler, katyonlar, oksitler, gibi) ile birbirine yapıştırılması ve parçacıkların oluş*ması ise, birleşik yapı adını alır. Birleşik yapı kırıntılı, topaklı, prizmalı ve levhamsı olmak üzere başlıca dört grupta toplanabilir
KIRINTILI YAPI
Toprak taneciklerinin birbirine. yapışıp ufak parçacıklar halinde bir iç yapı kazanmalarına toprağın kırıntılanması denir. Kırıntıların çapı en fazla 10 mm ye kadardır. Toprağın kırıntılanmasında özellikle kolloid humusun , kalsiyumun ve toprak canlılarının faaliyetinin büyük etkisi var
TOPAKLI YAPI
Toprak taneciklerinin birbirine yapışarak oluşturdukları ve eni, bo*yu, derinliği birbirine yakın ölçülerde, kırıntıdan daha iri olan parça*cıklardır. Topakların çapı 5 - 50 mm arasında değişir
PRİZMALI YAPI
Toprak tanecikleri birbirine yapışarak boyu eninden fazla olan priz*ma şeklindeki parçacıkları da geliştirirler. Prizmalı yapıda boy < 10* - >100 mm arasında olabilir .
LEVHALI YAPI
Toprak taneciklerinin bazen basınç altında bazen asit ortamda bir*birine yapışarak eni boyundan daha uzun olan iç yapı elemanları geliştir*dikleri görülmüştür. Bu yapı levhalı yapı olarak isimlendirilir. Levhalı yapıda parçacıkların kalınlığı < 1- > 10 mm arasında değişir
ETİKETLER : TOPRAK NEDİR,TOPRAK TÜRLERİ,TOPRAĞIN EKİLMESİ,KİLLİ TOPRAK NEDİR,HUMUS TOPRAK NEDİR,TOPRAK NASIL İŞLENİR,TOPRAĞIN SÜRÜLMESİ,TOPRAĞIN GÜBRELENMESİ,TOPRAĞIN ELEMENTLERİ,TOPRAKTA MİKROORGANİZMALAR NELERDİR.TOPRAĞIN YAPISI,TOPRAK TAHLİLLERİ,KUMLU TOPRAK NEYE DENİR,KUMLU TOPRAĞIN ÖZELLİKLERİ.
TARIM VE ORGANİK GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ
