MAKALELER / MİNERAL GÜBRELER - hammaddeler ansiklopedisi
| Dünya nüfusunun gün geçtikçe artması gıda ihtiyacının hızlı artmasına sebep olmaktadır.Tarım alanlarının sınırlı olduğu dikkate alınırsa artan gıda maddesi ihtiyacının birim alandan daha çok ürün elde ederek karşılanabileceği ortadadır.Topraktan bitkilerin kaldırdığı besin elementlerinin tekrar iade edilmesi gerekir. Aksi halde toprak gittikçe verimsizleşecek ve elde edilen ürün gün geçtikçe azalacaktır. İşte birim üründen daha fazla ürün elde etmek ve topraktan bitkilerin kaldırdığı besin maddelerini iade etmek amacıyla toprağa organik ve inorganik maddelerin ilave edilmesine gübreleme denir. |
|
Organik ve mineral gübreler toprağa uygulanabildikleri gibi toprak üstü aksamlara, özellikle bitkilerin yapraklarına da uygulanabilmektedir. Yani bitkilerin pirimer besin alma organları kökleridir. Sekonder olarak ta yapraklar ve sınırlı olsa da diğer toprak üstü aksamlarından besin maddesi alabilmektedir.
Yapraklar ve diğer toprak üstü organlar bir yandan fotosentez işlemlerini sürdürürken diğer yandan da suda çözülmüş organik ve inorganik maddeleri iyon şeklinde üre ve metal kleytler gibi maddeleri molekül şeklinde ve CO2, O2 ve SO2 gibi besin maddelerini de gaz halinde absorbe ederler.
Yapraklardan özellikle N, P, K gibi makro besin elementlerinin püskürtülerek verilmesi pek ekonomik ve yaygın değildir. Zira yaprakların absorbsiyon hızları son derece düşüktür ve bitkinin ihtiyaç duyduğu besin elementi yanında son derece sınırlı kalır. Gerçi son yıllarda topraktan gübrelemeye destek olarak özellikle üre uygulaması yaygınlaşmaktadır. Ancak tek başına yapraktan uygulamak yeterli değildir. Bu sebeple bitkilere yapraktan daha az ihtiyaç duydukları mikro besin elementlerinin verilmesi daha uygun ve daha yaygındır.
Sonuç olarak gübrelerin bitki toprak üstü kesimlerine genellikle sıvı biçimde ve püskürtülerek uygulanmalarına yaprak gübrelemesi denir. Bitkilerin yapraklarına püskürtülerek verilen ve içinde bir veya birden fazla bitki besin elementi bulunan çözeltilere de yaprak gübreleri denir.
2. Yapraklardan Besin Maddesi Alımı
Yaprak ayasının 1cm2 sinde 20-40 cm boyunda 150-300 tane gözenek bulunmaktadır. Yapraklardaki hava boşluklarının kutin ile kaplı olması ve içinde gaz bulunması yaprağa verilen besin maddelerinin içeri girmesine engel oluşturur. Tranprasyonla su ve salgılanan maddelerin dişarı atılması gözenekler yoluyla gerçekleştiğinden verilen besin maddelerinde aynı şekilde gözeneklerle yaprağa girdiği kabul edilmektedir.
Bitki besin elementleri 3 yolla yaprağa girerler.
1. Yaprağın ıslatılmasıyla kutikula tabakası ıslanır ve kutin kabarmaya başlayarak genişler böylece kutikula tabakasında bulunana mumsu tanecikler arasındaki aralık büyür. Ve besin maddeleri diffizyon yoluyla hücre duvarlarından içeriye girerler. Burada epidermi hücreleri arasındaki kanalcıklardan ya doğrudan hücre plazma menbranına ve oradan da enerji kullanarak hücre içine alınır, yahut da komşu hücre duvarları arasında bulunan kanalcıklar yardımıyla etrafa dağılır ve herhangi bir noktadan hücreye girerler.
2. Çözeltilerdeki gerilim düşürücü maddeler yardımıyla stomalardan yaprakların solunum boşluklarına girerler
3. Besin maddeleri epidermi hücrelerinin plazmaları tarafından alındıktan sonra plazmalar arası bağlantılar yoluyla hücreden hücreye geçerler.Bitkiler yaşlandıkça kutikula tabakası kalınlaşırken mumsu tanecikler büyür ve esnekliklerini kaybederler. İşte bundan dolayı yaşlı bitki ve yapraklara püskürtülen besin maddelerini gençlere göre daha yavaş alırlar. Kutikula ve mumsu tanecikler yaprakların üst yüzeylerinde, gözenekler ise alt yüzeylerinde fazla bulunurlar.
3. Yapraktan Besin Maddelerinin Alınma Hızı Ve Bitkilerdeki Hareketlilikler
Gübrelerin etkinlikleri besin maddelerinin yapraktan alınma hızlarına ve bitkilerdeki hareketliklilerine bağlıdır besin maddelerinin alınma hızları ve bitki bünyesinde taşınmaları önemli farklılıklar göstermektedir. Konsantrasyonlarının az yada çok oluşu taşınmanın aktif yada pasif şekilde olmasını tayin eder. Düşük konsantrasyonlarda aktif şekilde yüksek konsantrasyonlarda ise pasif şekilde taşınırlar. Yavaş alınan besin maddelerinin bitkideki konsantrasyonu düşük olacağından taşınma daha kolay olur. Hızlı alınan besin elementlerinin hücredeki konsantrasyonu artacağından diğer besin maddelerinin alımında engellenmesi, taşınımın güç olması, bununla birlikte toksik etki göstermesi söz konusudur.
Besin elementlerinin yapraktan alınma hızları ve bitkilerdeki hareketlilikleri Tablo 1 de görülmektedir. Öte yandan besin elementlerinin çeşitli bitkilerden yüzde 50 sinin absorbe edilmesi için geçen sürede Tablo 2 de verilmiştir. Tablodan da anlaşılacağı gibi besin elementlerinin alınma hızları alınma sürelerini de önemli ölçüde etkilemektedir.
Alınma Hızı (Absorbsiyon) Bitkilerdeki Hareketlilikleri (Mobilizasyon)
Hızlı Üre Azotu Çok Hareketli Azot
Sodyum Potasyum
Potasyum Sodyum
Klor Hareketli Fosfor
Çinko Klor
Kükürt
Orta Kalsiyum Az Hareketli Çinko
Kükürt Bakır
Fosfor Mangan
Mangan Demir
Bor Molibden
Yavaş Magnezyum Hareketsiz Bor
Bakır Magnezyum
Molibden Kalsiyum
ETİKETLER : GÜBREDE SODYUM VE POTASYUM, GÜBREDE FOSFORUN ÖNEMİ, GÜBREDE MANGAN, GÜBREDE BOR MOLİBDEN, GÜBREDE KÜKÜRT , TOPRAKTA KÜKÜRT KULLANIMI,TOPRAKTA MAGNEZYUM İHTİYACI,GÜBREDE BESİN MİKTARI, GÜBREDE BESİNİN ÖNEMİ,GÜBREDE MİKRO BESİNLER, GÜBREDE N P K, BİTKİLERİN BESİN MADDELERİNİ ALIMI, BİTKİ BESİN MADDELERİNİ NASIL KULLANIR, DENGE GÜBRELERİNİN ÖNEMİ,BİTKİLERDE DÜŞÜK KONSANTRASYON, BİTKİLERDE YÜKSEK KONSANTRASYON, GÜBRELERDE DÜŞÜK KONSANTRASYON, GÜBRELERDE YÜKSEK KONSANTRASYON.
HAMMADDELER ANSİKLOPEDİSİ
