KİMYASAL ÜRETİMDE KULLANILAN GENEL ANA HAM MADDELER
AMİNLER
Monoetanolamin : (MEA) C2H5ON, Kozmetik, deterjan, ilaç, tekstil, deri, kağıt, metal sektöründe kullanılır. Kozmetik, ilaç, kağıt ve tekstil bitirme ve deri sektöründe ara madde olarak kullanılır. Deterjan hammaddesi ve metal sanayinde.
Dietanolamin : (DEA) C4H11ONO2, Kozmetik, yapı kimyasalı, deterjan, tekstil, poliüretan boya sektörlerinde kullanılır. Deterjan, kozmetik, yapı kimyasallarında, fotoğraf kimyasallarında ve tekstil bitirme işlemlerinde.
Trietanolamin : %85 (TEA) C6H15NO3, Kozmetik, yapı kimyasalı, tekstil, metal, plastik sektörlerinde. Çimento yapımında ve diğer yapı kimyasallarında kullanılır. Kozmetikte, saç kremlerinde kişisel bakım ürünlerinde. Metal ve plastik sanayinde, tekstil bitirme işlemlerinde, yangın söndürücülerde ve boya sanayinde
ALKALİLER
Potasyum Hidroksit : KOH, Temizlik, ilaç, yağ, tarım, tekstil, fotoğraf, pil, sabun imalatında. İlaç sektöründe temizlik amaçlı. Tekstil yardımcılarında kullanılır.
Kostik Soda (Micropearls/Boncuk/Piyet) : NaOH, Gıda, deterjan, kimya, metal
ALKOLLER
Metanol, Metil Alkol: Endüstride, çözücü olarak bazı boyaların elde edilmesinde kullanılır. 20 gramdan fazlası öldürür, azı gözü kör eder.
Stearil Alkol : Kozmetik endüstrisinin yağ/su tipi emülsiyonlarında viskozite arttırıcı olarak kullanılmaktadır. El kremi, losyon, saç bakımında kullanılmaktadır.
Setil Alkol : Cetyl Alkol, gliserin ile esterleşmesinden simil alkol elde edilir. Kozmetik sanayiinde kullanılır.
Butil Alkol : Butanol, mısır karbonhidratlarının mayalanmasından elde edilir.
İzo Propil Alkol : C3H80, Boya, tekstil, deri, ilaç. Boya ve plastik sanayinde, ilaç sanayinde. Cam sillerde fresh temizlik maddelerinde. Tekstil ve deri sanayinde. Aslen propanol yani propil alkolün iki çeşidi vardır: Normal propil alkol, izo propil alkol. Gıda sanayiinde kullanılmaz. Zehirlidir. Aseton elde edilmesinde ve çözücü olarak kullanılır.
Fenil etanol: Gül yağında bulunur. Ester haline getirilerek parfümeride kullanılır.
Gliserin, Propan triol: Her türlü yağlardan elde edilir. Eczacılıkta, kozmetik ve gıda sanayiinde ve dinamit yapımında kullanılır.
Etanol, Etil alkol, İspirto: Kısaca alkol denir. Şekerli selülozlu ve nişastalı her maddenin fermantasyonu (Mayalanması) sonucu ortaya çıkar. Lak, vernik, boya, sabun, parfüm ve ilaçların hazırlanmasında çözücü olarak kullanılır
AMFOTERİKLER
Kokoamidopropil Betain: Sürfektan özelliktedir, dermatite neden olduğu bildirildi. Halen yurt dışından gelen sabun, şampuan, duş jeli, banyo köpüğü gibi seyreltilerek kullanılan ürünlerin içeriğinde bulunması üzücüdür. Hem tüketicide, hem kuaförlerde, allerjik kontakt dermatite vakaları bildirildi. Şu an ülkemizde sıvı sabun üreticilerine, cildin tahriş olmasını önleyici katkı maddesi olarak satılmaktadır.
ANYONİKLER
Sodyum Lauril Eter Sülfat : Deterjan üretiminde önemli bir girdidir. LABSA (Lineer Alkil Benzen Sülfonik Asit) : LABSA ve muadillerinin sıvı sabunlara katılmaması gerekmektedir. Vücuda direkt temas eden temizleme maddeleri içerisinde petrol türevi hammaddeler kullanılması durumunda ürün TSE belgesi alamaz. Kükürdün SO’e dönüştürülmesinden sonra Linear Alkil Benzene (LAB) ile reaksiyona sokularak sülfatasyonu ile elde edilen ve LABSA olarak tanımlanan deterjanın ana aktif maddesidir.
ASİTLER
Ure : Formülü H2N-CO-NH2'dir. Karbonik asidin diamidi olan üre aynı zamanda karbamik asidin de amidi olduğundan karbamid adı ile de bilinir. Amonyum karbonatın 150-200 °C'ye kadar ısıtılmasından üre elde edilir. Su ve alkolde iyi çözünür. Kloroform, eter veya etil asetatta çözünmez. 132 °C'nin üstünde amonyak, siyanür asidi vb. gibi ürünler vererek bozunur. Nitrik asit, sodyum hipoklorit veya sodyum hipobromit gibi bileşiklerin etkisiyle azot, su ve karbondiokside ayrışır. Seyreltik asit veya alkalilerle ısıtıldığında amonyak ve karbondioksite bozunur. Kimyevi gübre üretiminde kullanılır.
Sitrik asit (Monohidrat - Anhidrat) : Sitrik asit ilk olarak isveçli kimyacı Carl Wilhem Scheele tarafından limon suyundan elde edilmiştir.Bugünse çoğunlukla şeker kamışı ve bazı bitkilerden elde edilmektedir. Metal temizleme işlerinde, gıdaların ve çeşitli organik maddelerin dayanıklılığını arttırmak için ve bazı alkolsüz içeceklere tat vermek için kullanılır. gıda endüstrisinde kullanılan en güvenli katkı maddelerindendir, Şekerleme ve ilaç yapımında da yararlanılır. Özellikle turunçgillerde büyük miktarlarda bulunur. İçerdiği sitrat kökü pek çok maddede bulunur. Örneğin; iktidarsızlık tedavisinde kullanılan Pfizer firmasının ürettiği bir ilacın etken maddesi olan sildenafil sitrat; sitrik asidin içerdiği sitrat kökünü taşıyan siklik guanezin monofosfatın (cGMP)-spesifik fosfodiesteraz tip 5 (PDE5) enziminin selektif inhibitörüdür. Sitrat kökü oluşturduğu bu bileşiklerin özelliklerini tek başına göstermez.
Kokoyağı asidi : Alkid reçine üretiminde kullanılan yağ asididir. Poliüretan boyalarda, parlaklık ve sararmaya karşı direnç, Sert, esnek bir film oluşumu sağlar.
Hidrojen peroksit :
Formülü H2O2 olan ve kimyâsal olarak kararlı olmayan yoğun bir sıvıdır. Hidrojen peroksit, renksiz ve kokusuz bir sıvı olup, suda bol miktarda çözünür. Alkolde de çözünür. Kolaylıkla su ve oksijen vermek üzere bozunur. Saf hidrojen peroksit 1 atmosfer basınçta -0,43°C'de donar ve 150,2°C'de kaynar. Sıvı halde ve 255°C'de yoğunluğu 1,44 g/cm3tür. % 90'lık hidrojen peroksit çözeltisi patlayıcı olmamakla berâber % 75'ten % 90'lığa kadar H2O2 ihtivâ eden çözeltiler patlayabilir. Hidrojen peroksidin çok yaygın kullanılışı vardır. % 3'lük çözeltisi mikrop öldürücü olarak kullanılır ve buna halk arasında oksijenli su denir. % 3-6'lık çözeltisi saçları sarartmakta kullanılır. % 30'luk çözeltisine perhidrol denir ve kimyâ laboratuvarlarında, elektronik sanâyiinde kullanılır. % 30-50 arasındaki konsantrasyonlar tekstil sanâyiinde pamuklu kumaşları beyazlatmak maksadıyla kullanılır. Kumaştaki renk bozukluğunu elyafın kalitesini bozmadan gidererek etkili bir şekilde beyazlatır. Elde edilen beyazlık fevkalâde ve kalıcıdır. Aynı çözelti, kâğıt hamurunu, ahşap yüzeylerini, yün, ipek, yağ ve bâzı yiyecekleri beyazlatmak için de kullanılır. % 70'lik çözeltisi geniş miktarda organik maddeleri ve anorganik iyonları oksitlemede kullanılır.Derişik hidrojen peroksit deriyi tahriş edicidir.
Akrilik asit : Oda sıcaklığı ve basıncında sıvı olarak bulunan renksiz ve keskin kokulu asitlerdir. Esterleşme için kullanılan (%94'lük) ve suda çözünebilen reçine yapımında kullanılan (%98-%99,5'lik) olmak üzere ticari olarak kullanılabilir 2 derecesi vardır. Işık, ısı ya da metale maruz bırakıldığında kolayca polimerleşir. Akrilik asit ve türevleri, başlıca emulsiyon polimerleri ve çözeltileri yapımında kullanılır.
Sülfamik asit : kimyasal formülü H3NO3S olan,renksiz ve suda çözünebilen bir tür kimyasal bileşiktir. En çok metal ve seramik gibi yüzeyleri temizlemede kullanılan temizlik maddelerinde bulunur.HCI den daha hafif olduğu için yüzeye fazla zarar vermez.Ayrıca taklma dişleri temizlemekte kullanılan tabletlerde de bulunmaktadır. Diğer kullanım alanları: Boyar madde ve pigment yapımında, Tarım ilaçlarında, Kağıt endüstrisinde
Stearik asit : CH3(CH2)16COOH formülüyle gösterilen doymuş bir yağ asididir. Çoğu hayvan ve bitkiden elde edilen katı-sıvı yağlarda, ekseriya gliserid stearin şeklinde bulunur. Stearik asit ve bileşikleri, özellikle tuzları (stearatları) ticari önemi haizdirler. Uzun zincirli alkol esterleri, mum olarak bilinmektedir. Diğer monohidrik ve polihidrik alkollerin esterleri, vernik imalinde ve iyonik olmayan yüzey aktif maddelerin üretiminde kullanılmaktadır. Alkali metal tuzları suda çözünebilir. Bunlar oleatlar ve palmitatlar gibi, tuvalet ve çamaşır sabunlarının esas maddeleridir. Metalik stearatlar petrol gres yağlarının terkibinde bulunmaktadır. Çinko stearatlar kozmetikte, diğer metal tuzları boyalarda, eczacılıkta ve mantar öldürücü imalatında kullanılır. Stearik asit amidleri, su geçirmez kumaşların imalatında kullanılır. Stearik asit hayvani yağlardan hidrolizle elde edilir. Ticari ürün ekseriya stearik, palmitik ve diğer yağ asitlerinin bir karışımıdır. Saf madde olarak fraksiyonlu destilasyonla ayrılabilir. Ayrıca soya yağı veya diğer bitki yağlarının hidrojenasyonuyla hazırlanmaktadır. Saf stearik asit, beyaz kristaller halindedir. Yoğunluğu 0,847, ergime noktası 69-70 °C, kaynama noktası 383 °C'dir.
Stearik asit 18-40 : C18H3602, Tekstil, lastik kauçuk, parafin-mum, kozmetik ilaç, parlatıcı, kablo sektöründe. Tekstilde : Yumuşatıcı üretiminde Kauçukta: Çapraz bağların birleştirilmesinde Mum: Sertlik vermek amacıyla, cila yapımında.
Sitrik asit (Monohidrat) : C6H8O7H2O, Gıda, ilaç, temizlik, yapı sektöründe. Meşrubat, yağ, konserve üretiminde PH dengeleyici olarak.Ilaç sektöründe vitamin haplarında. Temizlikte kireç sökücü olarak, şampuan üretiminde. Yapı sektöründe alçı üretiminde.
Oleik asit : Sabun, kozmetik, tekstil Sabun yapımında,kozmetik üretiminde,tekstilde yumuşatıcı üretiminde emülgatör yapımında.
Okzalik asit :
H2C2O4.2H2O Yapı kimyasalları, kimya, deri, tekstil, poliüretan boya, metal Tekstilde açıcı olarak,yün boyamada, metallerin tozunu almada ve deri sanayinde kullanılır.Atık suyun temizlemesinde.
Fosfrik asit %85 (Gıda): H3PO4 Tarım, gıda, metal işleme, deri, kozmetik,deterjan,yapı kimyasalları, rafine yağ ve galvano. Sinek ilacı üretiminde temizleyicilerde,yağ sanayinde istenmeyenkatalizörlerin temizlenmesinde.Alimünyum işlemede yüzey temizleme ve düzeltme işlerinde.Deride tabaklama ve parlatma aşamalarında kullanılır.
Formik asit %85 : CH2O2
Asetik asit %80 :
C2H4O2 Gıda, kozmetik, kimya, deri, poliüretan boya Kimyasal preparatların hazırlanmasında,sirke yapımında, farmosetik ve kozmetik ürünlerinde. Apre ve dağlama maddelerinin yapımında, kauçuk imalatında kogülatör olarak, deri endüstrisinde boya prosesleri olarak kullanılır.
ESTERLER
Vam (Vinil Asetat Monomer) :
lateks boya, kağıt kaplamalarda, yapıştırıcı ve tekstil aprelemede kullanılır. Asitik değer, % 0,05 Buharlaşma Aralığı, °C 72-73 Donma Noktası, °C -93
Etil Asetat : Yağ bazlı cilalarda ve emayede (özellikle poliüretan) çözücü olarak, bunun yanında mürekkep ve yapıştırıcıda proses sıvısı olarak kullanılır. Ayrıca birçok kimyasal prosestede çözücü olarak kullanılır.
Butil Asetat : C6H12O2 Baskin bir meyve kokusuna sahip bir sividir. Bir cok meyvede olusur ve elma aromasinin iceriklerindendir.
Asetik asit ile bütil alkolün esterlesmesi ile elde edilir.
KETONLAR
Metil Etil Keton :
Yüksek buharlaşma hızı nedeni ile boya uygulamalarında hızlı kuruma süresi sağlar. Sentetik ve doğal reçinede iyi çözücü özelliği nedeni ile baskı mürekkepleri, vernik ve diğer çeşitli boya formülasyonlarında kullanılır.
Metil İzo Butil Keton : Keton tipi aktif organik solventtir. Boyalarda, verniklerde ve nitroselüloz laklarda, epoksi ve poliüretan sistemlerde ve mürekkeplerde çözücülüğü yüksek, önemli bir solventtir.
Aseton (Dimetilketon) : ketonlar sınıfının ilk üyesi, dimetil ketondur. Kapalı formulü C3H6O, kaynama noktası 56 °C'dir.Su, etanol ve eterle her oranda birleşir. Keskin kokuludur. Odunun kuru kuruya damıtılmasından: kalsiyum asetatın ısıtılmasından; teknikte izopropanolün bakır katalizörlerinden 250 °C'de dehidrojenlenmesinden; etanol ve su buharının 250 °C'de gaz fazında Fe2O3 katalizörlüğünde karışımından elde edilir. Aseton ile sodyum nitrozil prussiat bazik ortamda karıştırılırsa kırmızı çökelme olur, aseton saptanır. Önemli bir tepkimesi bazik ortamda elementel iyotla verdiği iyodoform oluşumudur. Kozmetikte kullanılır.
GLİKOLLER
Butil Glikol :
Hafif kokulu, yüksek kaynama seviyesinde, az uçucu bir çözücüdür. Su bazlı boyalarda mükemmel bir yardımcı kimyasaldır. Yüzey temizleyici, hidrolik yağ ve metal kesme sıvılarında bileşen olarak kullanılır.
Polietilen Glikol (PEG 200-300-400-600-4000) : suda çözünen polimerlerdendir. kirlenmiş sedimanların arıtımında da kullanılır
Monoetilen Glikol (MEG) : çözücü ve donma önleyici olarak kullanılan polioldür
Monopropilen Glikol (MPG) : Taşıyıcı ve çözücü olarak kullanılır.
Dipropilen Glikol (DPG) : Ağırlıklı olarak kozmetik sanayinde kullanılır.
Dietilen Glikol (DEG) : (C2H4O)2 H2O Madeni yağ antifriz, tekstil, ağaç. Antifriz yapımında ağaç ve sunta sanayi. Tekstil yardımcı maddelerinde.
KATYONİKLER
Quarterner Amonyum Tuzları :
Bakterinin hücre zarını etkileyerek zedelenmesine neden oldukları gibi permeabilitesini de bozarlar. Böylece bakteriler beslenemez ve neticede ölürler. Gıda işletmelerinde işyeri hijyeni için imal edilen ürünlerde kullanılırlar. Aynı zamanda bir deterjan olan, etkili bir dezenfektandır. Bakterisid etkileri, bakteri hücresindeki proteinleri koagüle etmesinden ileri gelmektedir. Bu tür maddeler, yüzeyleri bir ağ gibi sardıkları için, dezenfekte edilen yerlerin suyla çok iyi yıkanması ve durulanması gerekir. Deri ve metaller üzerinde istenmeyen etkileri yoktur, kokusuzdur. Quarterner Amonyum bileşikleri, fajlara ve sporlara karşı klorlu dezenfektanlar kadar etkili değildir
KLORLU SOLVENTLER
Trikloroetilen :
Formülü C2HCl3 olan klorlu etilen türevi bir organik bileşik. Oda sıcaklığında renksiz bir sıvıdır. Normal şartlarda yanıcı değildir. Zehirliliği azdır. Kuru temizlemede, metal malzemenin yağını gidermede kullanılır. İyi bir çözücü olduğundan kahve ve çaydan kafein, pamuk ve yünden yağ ve mumların ekstraksiyonunda kullanılır.
Perkloroetilen : kuru temizlemede kullanılan ana maddenin ismi. petrol türevidir. toksiktir. doğrudan solunması halinde zehirler.
Metilen Klorit : CH2CL2 Döküm metal sanayi, tekstil, ilaç, yapıştırıcı, poliüretan taban, ayakkabı boyası. Ayakkabı boyası üretiminde. Boyahanelerde ve iplik boyamada ağartıcı olarak. Sünger imalatında. Solvent bazlı yapıştırıcı üretiminde hammaddenin kolay çözülmesini sağlar.
NONİYONİKLER (NONİL FENOL ETOKSİLATLAR)
Neonol AF 0 (4-6-8-10) mol :
Marlophen NP (4-6-10-30)mol :
Kokodietanolamin :
Berol (4-6-1-30) mol :
POLİOLLER
Sorbitol :
TİNERLER
Selülozik Tiner :
Sentetik Tiner :
TUZLAR
Sodyum Tiyosülfat :
Sodyum Perkarbonat :
Sodyum Nitrit :
Sodyum Nitrat :
Sodyum Metasilikat pentahidrat :
Sodyum Metabisülfit :
Sodyum Lignosülfonat :
Sodyum Karbonat (Hafif -Ağır) :
Sodyum Hekza Meta Fosfat (Calgon T) :
Sodyum Glukonat (Teknik-Gıda) :
Sodyum Formiyat :
Sodyum Bikarbonat :
Sodyum Asetat :
S.T.P.P (Sodyum Tripoli Fosfat) (Toz-Granül) :
Potasyum Klorür :
Potasyum Karbonat :
Mono Amonyum Fosfat (MAP) (Gıda-Teknik) :
Magnezyum Sülfat :
Magnezyum Klorür :
Kalsiyum Lignosülfonat :
Kalsiyum Klorür (Gıda-Teknik) :
E.D.T.A (Tetra SodyumTuzu) Dissolvine Na :
Amonyum Bikarbonat :
Amonyum Klorür (Nişadır) :
YAĞLAR
Vazelin Flant :
Soya Lesitin (G.M.O.-Non G.M.O.) :
Parol BP/USP (Likit Parafin Yüksek Viskozite) :
Lanolin Anhydrous (Farma-Kozmetik-Teknik) :
Klor Parafin :
Hint Yağı (Castor Oil) :
Gliserin (Farma-Teknik-Bitkisel) :
Carnation BP/USP (Likit Parafin Düşük Viskozite) :
MUHTELİF KİMYASALLAR
Amonyum Klorür
Boncuk Kostük
E.D.T.A
Fosforik Asit
Hint Yağı
Kalsiyum Klorür
Kromik Asit
Labsa
Lanolin
Magnezyum
Noniyonik
Oleik Asit
Payet Kostik
Potas Kostik
Quartamin
Sles
Sodyum Tripoli Fosfat
Üre
Sitearik Asit
Jelatin
Lesitin
Gliserin
Sodyum Karbonat
Sedef (Pearlizing Agent)
PVP/VA E 335 (Polivinil Prolidon Vinil Asetat-Etanol)
PVP/VA W 635-735 (Polivinil Prolidon Vinil Asetat)
PVP K-30
Melamin
Maleik Anhidrit
Kaprolaktam
